Voorkomen is beter dan genezen. Zeker voor ouderen gaat dit spreekwoord op want met het klimmen der jaren zijn de gevolgen van een val groter en zal herstel langer in beslag nemen. Natuurlijk, een ongeluk zit in een klein hoekje, maar door een aantal zaken in acht te nemen, verkleint u wel het risico op zo’n ongeluk in en om huis.
Het aantal bezoeken aan de spoedeisende hulp voor ernstig letsel ten gevolge van een valincident is de afgelopen tien jaar flink gestegen onder de groep 65-plussers. Aangenomen wordt dat dit aantal tot 2050 nog zal toenemen. Hoofd-hersenletsel, heupfracturen en polsfracturen zijn het meest voorkomend.
Vallen door struikelen of uitglijden
Om te weten hoe valincidenten te voorkomen, is het eerst belangrijk om te weten hoe ze eigenlijk ontstaan. Vallen onder senioren worden meestal veroorzaakt door struikelen of uitglijden. Reden dat dit meer voorkomt op latere leeftijd is dat de rek eigenlijk een beetje verdwijnt uit het lichaam. Spierkracht, reactiesnelheid en celdeling nemen af. Het eerste maakt dat een val sneller tot stand komt, het tweede maakt dat het vermogen om dit op te vangen afneemt en het derde maakt bovendien dat er eerder een breuk ontstaat en dat herstel langer zal duren.
Valincidenten in en om huis
Valincidenten onder senioren vinden in meer dan de helft van de gevallen in en om huis plaats, het is dus zeker de moeite waard om eens stil te staan bij de ‘gevaarlijke plekken’ en obstakels. Laten we eens een aantal belangrijke struikelblokken in en om het huis onder de loep nemen en meteen de vertaalslag maken naar hoe de kans op vallen zo klein mogelijk gemaakt kan worden.
De trap wordt een struikelblok
Veilig traplopen vraagt nogal wat van het evenwichtsgevoel, de coördinatie en de kracht in de benen. En laten dit nou precies de zaken zijn die minder worden bij het stijgen van de leeftijd. Trappen die u voorheen fluitend en zelfs met volle handen nam, kunnen hierdoor ineens een uitdaging worden. Dat proces verloopt meestal heel geleidelijk dus kunt u er maar het beste kritisch op zijn voor het te laat is. Kijk eens goed naar hoe het gesteld is met de staat van de trap en bekleding. Uitgesleten treden of loszittend tapijt zijn potentieel gevaarlijk, net als het ontbreken van leuningen aan weerszijden. Kijk of dit van toepassing is en zorg ervoor dat het opgelost wordt. Soms is het niet mogelijk om een leuning aan weerszijden te plaatsen, maar in vrijwel alle gevallen is er wel ruimte voor beugels.
Valgevaar door vloeren
Nu we het toch over tapijt hadden; laten we een brug slaan naar de vloeren in uw woning. Ook hier liggen uitdagingen en aandachtspunten. Een vloer kan te glad zijn of te ongelijk en ook vloerkleden, dorpels en stekkers vormen een potentieel gevaar. Loop eens een rondje door uw woning en registreer de aandachtspunten. Is die glanzende tegelvloer nog wel zo geschikt? Is dat kleedje in de hal écht nodig? Is het praktisch om de kabel van uw schemerlamp los op de vloer te hebben liggen? En die dorpels, zijn er misschien bij waar u uw tenen al meerdere keren aan gestoten hebt? Dan is het tijd om daar iets aan te doen.
Gaat er een lampje branden?
Schemerverlichting wordt als gezelliger ervaren dan groot licht, maar in het kader van valpreventie is het zeker niet altijd de beste optie. Naarmate u ouder wordt, wordt het zicht meestal minder, tel daarbij op het afnemende vermogen om u op te vangen en u begrijpt waarom functionaliteit in dit geval juist sfeer verhogend is. Heeft u er al eens aan gedacht om in ruimtes waar u niet veel komt een bewegingssensor te plaatsen. Hierdoor gaat het licht automatisch aan wanneer nodig. U kunt ditzelfde ook doen op bijvoorbeeld de overloop en badkamer.
Wie de schoen past trekke hem aan
We kennen allemaal het perfect passende muiltje van Assepoester en oh, wat is het heerlijk om zo’n schoenen te hebben. Maar wees u ervan bewust dat dit iets is dat aan tijd onderhevig is. Wat u ooit op het lijf geschreven was, is dat niet voor altijd. Enerzijds kan dit komen door slijtage van het materiaal, anderzijds door uw fysieke kenmerken. Zit de schoen wel stevig om uw voet? Hebben de zolen een goed profiel? Zaken om over na te denken want een schoen die plotseling uitschiet of een zool die glad wordt op een natte ondergrond is op een zeker moment vragen om problemen.
Kleding
Misschien niet erg voor de hand liggend, maar ook uw garderobe verdient aandacht in het verhaal van valpreventie. Als kleding te los zit, dan kunt u er bijvoorbeeld in blijven haken met de voet en een te lange broek kan leiden tot uitglijden. Onderwerp de inhoud van uw kledingkast dus eens vanuit dit perspectief aan een inspectie. Doe weg wat niet voldoet, zo komt u ook niet in de verleiding het toch weer te dragen.
Wat kunt u nog meer doen om vallen te voorkomen?
Behalve uw omgeving aanpassen om u te behoeden voor ongelukken, is het ook belangrijk om de spieren en het evenwicht te trainen. Er zijn verschillende oefeningen die precies deze gebieden trainen die u helpen zekerder op uw voeten te staan en beter in staat te zijn valpartijen op te vangen. U kunt zelf gaan oefenen of u laten begeleiden door een fysiotherapeut.
Ook het regelmatig laten checken van uw gezichtsvermogen kan helpend zijn. Hoe scherper u ziet, hoe kleiner het risico is dat u struikelt over een obstakel.
Hulpmiddelen om vallen te voorkomen
Naast de vele kleine aandachtspunten zijn er natuurlijk ook technische hulpmiddelen die valpartijen kunnen helpen voorkomen. Een loophulpmiddel zoals een wandelstok of rollator helpt u om stabieler op uw benen te staan.
Tenslotte kan het helpend zijn om aan een noodknop (eventueel met valdetectie) te denken. Hoewel dit vallen niet direct helpt voorkomen, kan het iemand meer mentale rust en zekerheid geven en erger voorkomen wanneer het toch gebeurt.
Wacht niet te lang
Al met al een heleboel aanknopingspunten. Wacht niet te lang met kritisch kijken naar dit soort zaken want voor u het weet is het te laat en heeft u daar spijt van. Zoals gezegd; voorkomen is beter dan genezen.
